Mới đây, Bộ Công Thương đã chính thức bày tỏ quan điểm ủng hộ cho HAGL được nhập 30.000 tấn đường. Nếu đề xuất này được chấp thuận sẽ có tác động như thế nào đến ngành mía đường trong nước, thưa ông?
Đường trong nước phần lớn đang thừa, và Bộ Công Thương đã cân nhắc đến chuyện giải quyết xuất khẩu qua đường tiểu ngạch là cửa khẩu Bản Vược ở Lào Cai. Đây là cửa khẩu phụ không có chính thức bên Trung Quốc, song thời gian qua nhờ con đường này mà đường nội địa thoát khỏi cảnh tồn kho, ứ đọng lớn.
Hiện tình trạng đường nhập lậu ở Châu Đốc đi vào phía Nam chưa được giải quyết tháo gỡ, nên giờ thêm đường của HAGL thì vô hình trung, chúng ta đã nhường thị phần trong nước cho đường Thái Lan trong việc nhập lậu, giờ lại tiếp tục nhường luôn cửa khẩu được xuất khẩu nhỏ hẹp này cho đường HAGL đi nữa thì sẽ ảnh hưởng rất lớn, và mất luôn thị phần xuất khẩu. Vì hiện giá thành của đường HAGL khá thấp, đây lại là cửa khẩu không chính thức nên Trung Quốc có thể đóng biên bất cứ lúc nào. Trong khi nhờ cửa khẩu này, đường nội giảm được áp lực tồn kho, ngõ hẹp này là rất hẹp và không ổn định, nay lại có thêm đường của HAGL thì sẽ cạnh tranh rất lớn.
Ngoài ra, cũng không loại trừ trường hợp đường của HAGL có thể được đưa vào tiêu thụ nội địa, vì hiện vấn đề quản lý tạm nhập tái xuất đang rất gian nan trong kiểm soát. Bởi có nhiều trường hợp, tạm nhập được kiểm soát nhưng tái xuất lại không quản được, hàng hóa được đưa thẳng vào trong nước để tiêu thụ.
Thế nhưng Bộ Công Thương lại khẳng định rằng đường của HAGLđược nhập vào sẽ không ảnh hưởng đến tiêu thụ nội địa?
Nếu nói không ảnh hưởng thì tôi không tán thành, vì toàn bộ số đường này sẽ được tái xuất qua cửa khẩu Lào Cai. Như trên đã nói, đây là cửa khẩu không chính thức, khách hàng bên Trung Quốc và Việt Nam tự giao dịch, mua bán với nhau nên không ổn định. Hiện đường nội đi qua cửa khẩu này bị giảm giá liên tục, giờ lại có thêm lượng hàng xuất khẩu qua cửa ngõ này, với giá rẻ hơn nên chắc chắn không thể cạnh tranh được. Bên khách hàng cũng sẵn sàng ép giá để họ được nhập nhiều hơn, nên không thể nói là không ảnh hưởng.
Không chỉ có 30.000 tấn này, trong định hướng tới, Chính phủ Lào đề nghị tăng thêm hàng năm và nhiều đơn vị khác cũng tham gia việc này nữa, nên nếu đồng ý chắc chắn sẽ tạo tiền lệ không tốt.
Vậy ông có thể cho biết mức giá chênh lệch cụ thể giữa đường trong nước và đường của HAGL?
Xét về công nghệ, trình độ chế biến thì không chênh lệch nhau đáng kể. Vấn đề chính là nguyên liệu mía, trong khi HAGL có chi phí sản xuất không lớn như ở Việt Nam, có điều kiện cơ giới hóa tốt với năng suất cao hơn, nên giá thành mía đem về tới nhà máy chỉ khoảng 3 triệu đồng/tấn đường từ mía. Còn ở Việt Nam, mua cho nông dân gần 10 triệu đồng tiền mía cho 1 tấn đường, gấp 3 lần so với HAGL. Hiện với chính sách ngành mía đường phải bảo hộ cho nông dân, nếu không mua giá đó thì nông dân không thể trồng mía và các nhà máy cũng không có nguyên liệu sản xuất.
Vậy Hiệp hội có đề xuất gì để vừa đảm bảo lợi ích cho DN nội địa trong trước mắt, vừa có biện pháp lâu dài để nâng cao sức cạnh tranh của ngành mía đường Việt Nam?
Trước mắt, chúng tôi kiến nghị Chính phủ nếu cho HAGL đưa về tạm nhập tái xuất thì phải xuất đi qua đường chính ngạch. Không nên đưa qua đường tiểu ngạch trên Lào Cai vì đó là ngõ hẹp và không chính thức, chỉ có nhà máy đường Việt Nam sản xuất ra không tiêu thụ được do giá thành cao mới đi ngõ đó thôi. Điều này sẽ giúp ngành mía đường nội địa giảm bớt khó khăn chung, vì hiện vẫn đang rất chật vật tìm cách tiêu thụ.
Về lâu dài, chắc chắn phải có chính sách cho nhà máy đường và ngành mía đường Việt Nam, đó là nâng cao thu nhập cho nông dân trồng mía, giảm chi phí giá thành mía. Đây là mâu thuẫn lớn mà chúng ta rất khó giải quyết được, bởi đó là vấn đề nông nghiệp, nông thôn, nông dân, trong hoàn cảnh nền kinh tế và nông nghiệp Việt Nam có chi phí sản xuất cao, sức cạnh tranh của hàng hóa nông sản thấp, đồng đất Việt Nam nhỏ, nông dân lao động thủ công là chính, không có điều kiện đầu tư lớn như các nước.
Theo Stockbiz
